Γιατί να συνεργασθείς με σπάταλους;

Bloomberg Δεν συμμερίζομαι τον ενθουσιασμό των χρηματιστηρίων για τις τελευταίες κινήσεις σταθεροποίησης της Ευρωζώνης και δεν περιμένω να κρατήσει πολύ η συγκίνηση. Σίγουρα, η σύνοδος κορυφής της περασμένης εβδομάδας ήταν κάποια πρόοδος. Ομως, υπάρχει κάτι που δεν άλλαξε: οι κυβερνήσεις της Ε.Ε. συνεχίζουν να κάνουν το ίδιο βασικό λάθος. Να συνενώνουν τρεις διαφορετικούς στόχους, ο καθένας σε διαφορετικό βαθμό επείγων. Τα προβλήματα της Ευρωζώνης μπορεί να είναι περίπλοκα, όμως η δέουσα σειρά αντιμετώπισής τους όχι. Πρώτα αντιμετωπίζουμε την κρίση εμπιστοσύνης που καθιστά αφερέγγυες τις κυβερνήσεις. Δεύτερον, επιδιορθώνουμε το δημοσιονομικό-χρηματοπιστωτικό σύστημα για να μειωθούν οι πιθανότητες νέας κρίσης. Τρίτον, αντιμετωπίζουμε τις βαθιές αιτίες των προβλημάτων της Ευρωζώνης - δηλαδή το ίδιο το κοινό νόμισμα. Οι ηγέτες της Ε.Ε. επιχειρούν να τα συνδέσουν και τα τρία, κινδυνεύοντας να αποτύχουν σε όλα. Το κλειδί στο πρώτο βήμα είναι η κλίμακα της δέσμευσης. Οταν καταρρέει η εμπιστοσύνη σε έναν οφειλέτη και οι αρχές θέλουν να πείσουν τις αγορές ότι δεν θα επέλθει στάση πληρωμών, πρέπει άμεσα να δεσμευθούν ότι θα κάνουν αυτό που πρέπει. Η απεριόριστη στήριξη είναι συχνά φθηνότερη εντέλει, διότι είναι αξιόπιστη. Εδώ, η σύνοδος κορυφής της περασμένης εβδομάδας απέτυχε ολοσχερώς: δεν πρόσφερε κανένα νέο πόρο. Οι επενδυτές αναθάρρεψαν όταν οι ηγέτες ανακοίνωσαν ότι ο ESM θα παρενέβαινε με μεγαλύτερη ευελιξία προς στήριξη των ισπανικών και ιταλικών ομολόγων. Ομως, ήδη το κάνει. Ο Ιταλός πρωθυπουργός Μάριο Μόντι ζητούσε να προσδιορίσει ο ΕSM πλαφόν στο κόστος δανεισμού της χώρας του. Αυτό θα ήταν καινούριο, όμως η ιδέα απερρίφθη. Σίγουρα, η σύνοδος κορυφής σημείωσε πρόοδο, καθώς απέσπασε τη συγκατάθεση της Γερμανίδας καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ. Ο ESM θα στηρίζει τις προβληματικές τράπεζες απευθείας και όχι μέσω κυβερνητικού δανεισμού. Δυστυχώς, η δέσμευση θα εξαρτηθεί από το αν θα υπάρξει συμφωνία για ενοποίηση της τραπεζικής εποπτείας στην Ε.Ε. Η κατάρτιση των λεπτομερειών θα απαιτήσει μήνες. Το χειρότερο απ όλα είναι πως δεν προστέθηκαν νέα κεφάλαια στον ΕSM για να διεκπεραιώσει τα νέα του καθήκοντα. Ο μηχανισμός έχει μόλις 500 δισ. ευρώ, εκ των οποίων μεγάλο μέρος έχει ήδη δεσμευθεί. Ενα πολύ μεγαλύτερο ποσό, άνω των 2 τρισ. ευρώ, θα απαιτούνταν για να γίνει ό,τι ζήτησε ο κ. Μόντι και να στηριχθεί η δέσμευση περί πλαφόν στα επιτόκια των προβληματικών χωρών. Η Γερμανία και άλλοι Βορειοευρωπαίοι επιμένουν ότι οι δεσμεύσεις είναι επικίνδυνες. Η κ. Μέρκελ πιστεύει ότι αυτό που χρειάζεται είναι η πίεση και όχι ο χρόνος, ότι χρειάζεται ύφεση, υψηλή ανεργία και απειλή άμεσης κατάρρευσης για να χαράξει η Ευρώπη αποτελεσματικούς νέους κανόνες. Αλλιώς, η νότια Ευρώπη θα ξοδεύει σαν να μην υπάρχει αύριο. Ομως, αν είσαι σίγουρος πως οι εταίροι σου είναι ανίκανοι και σπάταλοι, γιατί να συνεργασθείς μαζί τους; Αν η Γερμανία έχει δίκιο, πώς θα μπορέσει ποτέ να λειτουργήσει η στενότερη πολιτική ένωση, την οποία υποστηρίζει πως θέλει η κ. Μέρκελ; Τέλος, πώς θα μάθει η Ευρώπη να ζει με το κοινό νόμισμα; Αυτός είναι ο πιο δύσκολος στόχος. Μια ευημερούσα οικονομία του ευρώ απαιτεί διαφορετικές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις για την εκάστοτε χώρα. Η ατζέντα, όμως, θα έπρεπε να έχει τεθεί πριν καν γεννηθεί το ευρώ. Οι ηγέτες πρέπει να μελετήσουν σοβαρά τα θέματα αυτά τα ερχόμενα έτη. Πρώτα, όμως, θα πρέπει να αντιμετωπίσουν την κρίση. Και προς το παρόν, ελάχιστες είναι οι ενδείξεις ότι το κάνουν.